Dziś tematem mojego wpisu będą badania krwi u sportowców. Wielokrotnie na blogu wspominałem, jak bardzo ważne jest regularne ich wykonywanie oraz kontrolowanie swojego stanu zdrowia. Przecież niewątpliwie lepiej jest zapobiegać niż leczyć?

Ostatni wpis dotyczący badań laboratoryjnych krwi dotyczył – morfologii krwi obwodowej. Jeżeli nie miałeś okazji się z nim zapoznać – kliknij.

Poruszyłem w nim kwestię interpretacji badań krwi u sportowców w odniesieniu do własnych, indywidualnych zakresów referencyjnych (IZF).

No właśnie, tylko jak je wyznaczyć?

Jeżeli, chcesz poznać odpowiedź na to pytanie, zapraszam Cię do lektury dzisiejszego wpisu.


Badania krwi u sportowców — co to są zakresy referencyjne?


Zakresy referencyjne dla poszczególnych parametrów określane są na podstawie badań zdrowych, dużych populacji osób dorosłych. Oznaczone wartości parametrów są następnie poddawane obróbce statystycznej. Ze względu na dokładność wyników usuwane są wartości skrajne, wyznaczana jest średnia, odchylenia standardowe… itd.

Wykonane badania krwi pozwalają nam uzyskać wartości, do których jesteśmy w stanie się odnosić. Z pewnością potrzebujemy punktu odniesienia, by móc kontrolować nasze wyniki w przyszłości.


Wyznaczanie zakresów referencyjnych dla populacji.


Żeby łatwiej sobie to wyobrazić, dodam, że badania takie wykonywane są dla dużych grup osób pośród, których są osoby:

  • Mężczyźni, kobiety
  • Starsze, dojrzałe, młode oraz dzieci
  • Wysokie oraz niskie
  • Chude, jak i grubsze
  • Trenujące sport 4 x w tygodniu, jak i osoby nierobiące nic
  • Na diecie zrównoważonej, ketogenicznej oraz bez diety

… z reguły masa różnic, która występuje, pomiędzy tymi osobami powoduje, że nie możemy mówić o „normie” – wartości normalnej. Dla każdej z tych osób wartość normalna będzie się różnić i to czasami znacznie, pomimo iż znajdują się one w zakresie wartości referencyjnych.


Wyniki mieszczące się w zakresie referencyjnym, lecz czy na pewno prawidłowe?


Niektóre zakresy referencyjne są całkiem szerokie, np. dla hemoglobiny w przypadku mężczyzn jest to zakres od 14 do 18 mg/dl. To znaczny przedział.

Czy to oznacza, że jeżeli dwa wyniki są w zakresie referencyjnym, to na pewno są prawidłowe? Czy jeżeli pierwszy wynik hemoglobiny wyniósł 17,5 g/dl, a drugi miesiąc później 14 g/dl to będą to wciąż prawidłowe wyniki?

Niestety, prawdopodobnie nie będą. Stąd tak ważne, jest znać własną „normę”, która będzie oscylować na określonym poziomie w obrębie zakresu referencyjnego populacji.

Badania krwi u sportowców i ich wyniki powinny być w szczególności zindywidualizowane, dlatego że organizm tych osób poddawany jest znacznym obciążeniom.


Badania krwi u sportowców-jak wyznaczyć indywidualny zakres referencyjny badań laboratoryjnych sportowców?


Najprostszą metodą, by wyznaczyć własny zakres referencyjny, jest skorzystanie z kalkulatora zakresów referencyjnych badań laboratoryjnych sportowców umieszczonego niżej.

Aby jednak móc skorzystać z kalkulatora potrzebnych jest nam kilka naszych badań. Pozwoli to wyznaczyć wartości średnie oraz pozostałe parametry statystyczne.


Jak skorzystać z kalkulatora zakresów referencyjnych badań laboratoryjnych sportowców?


Reasumując, potrzebne nam będą:

– minimum 5 wyników określonego badania, wykonanego na przestrzeni czasu

– kalkulator zakresów referencyjnych badań laboratoryjnych sportowców (plik excel)

– dostęp do programu Microsoft Excel


Wprowadzanie danych do kalkulatora zakresów referencyjnych.


Podczas gdy badania powinny być wykonane najlepiej w tym samym laboratorium w okresie zdrowia bez jakichkolwiek dolegliwości chorobowych, równie ważne jest wykonanie badań w podobnych warunkach.

W kolumnie A oraz B mamy wymienione podstawowe badania laboratoryjne sportowców. Arkusz umożliwia, dopisywanie własnych badań oraz grupowanie je w pakiety – wystarczy w kolumnie A lub B dopisać kolejną nazwę.

W kolumnach od I do N wpisujemy nasze wartości określonych badań – posłużą one do wstępnego wyznaczenia indywidualnych zakresów referencyjnych.

Jeżeli nie masz tylu wyników – bądź spokojny wartości zostaną wyznaczone już nawet dla 2 wyników. Musisz mieć jednak świadomość, że Twój indywidualny zakres referencyjny będzie, tym dokładniejszy im więcej wartości wpiszesz.

W kolumnach od O do AC są miejsca na kolejne wyniki Twoich badań, które również będą wliczane do wyznaczenia jeszcze dokładniejszych wartości Twojego indywidualnego zakresu referencyjnego.

Dodatkowo w tych kolumnach istnieje formuła sprawdzająca, która porównuje wpisany przez Ciebie wynik do Twojego zakresu referencyjnego, jeżeli będzie on nieprawidłowy – zostanie przekreślony.

Dostarcza Ci to wiedzy czy kolejny wprowadzony, wynik leży poza Twoim indywidualnym zakresem referencyjnym i w przypadku przekreślenia powinien Cię skłonić do zastanowienia czy aby na pewno wszystko jest w porządku z Twoim stanem zdrowia.

Wynik ten (przekreślony) w zasadzie powinieneś usunąć z komórki, lecz wstrzymaj się do ponownego wykonania badania. Jeżeli kolejny wynik będzie prawidłowy, możesz wtedy go usunąć.


Kalkulator zakresów referencyjnych badań laboratoryjnych sportowców do pobrania za darmo!

Poniżej link do pobrania kalkulatora:



Jestem przekonany, że kalkulator wprowadzi nową jakość do zarządzania i kontrolowania swojego stanu zdrowia. 

Daj znać co o nim sądzisz!


Jeżeli potrzebujesz, spersonalizowanego planu badań laboratoryjnych dopasowanych do Twoich aktualnych przygotowań sportowych, warto skontaktować się diagnostą laboratoryjnym online. 


Damian Ostrowski Trener Personalny Białystok