Czy wiesz, że już 15 min wystarczy, by wykonać badanie wydolnościowe CPET (ergospirometria) i określić poziom swojej wydolności tlenowej organizmu?

Na pewno słyszałeś o teście wydolnościowym. Być może ktoś z Twoich znajomych wykonywał takie badanie. A na pewno już widziałeś, biegnących sportowców na bieżni w niebieskich maskach.

Ergospirometria, bo o niej mowa, jest złotym standardem w profesjonalnej diagnostyce wydolnościowej sportowca. Pozwala dostarczyć informacji na temat naszego wytrenowania, zdolności do wykonywania wysiłku oraz śledzić nasz postępy treningowe.

Jeżeli interesują Cię badania wydolnościowe zapraszam do lektury!


Badanie wydolnościowe CPET (ergospirometria) — czym właściwie jest?


Stopniowany test na bieżni, ergospirometria, test wysiłkowy na bieżni, CPET to inne synonimy tego samego – testu wydolnościowego.

 Jego zadaniem jest pomiar zdolności układu sercowo-naczyniowego oraz oddechowego do wykonywania wysiłku fizycznego, oraz ich wspólnej „współpracy”.

Badania wydolnościowe oprócz oceny naszej aktualnej formy służą do badania predyspozycji oraz ogólnych możliwości organizmu.


CPET(ergospirometria) — dokładna odpowiedź na kluczowe pytania sportowca


Prawidłowo przeprowadzone badanie wysiłkowe CPET pozwala odpowiedzieć nam na wiele pytań:

jakie tętno maksymalne osiągamy w trakcie wysiłku?

jaka jest całkowita zdolność organizmu do pobierania tlenu (VO2 max.)?

na jakim poziomie występuje nasz próg beztlenowy, punkt kompensacji oddechowej, kiedy organizm pozyskuje energię pochodzącą z przemian beztlenowych?

jak ustalić strefy treningowe w zależności od pożądanego celu?

inne.


Dla kogo jest przeznaczone Badanie wydolnościowe CPET(ergospirometria)?

Badania wydolnościowe niegdyś wykonywali jedynie profesjonalni sportowcy: biegacze, kolarze, łyżwiarze, piłkarze, triatloniści czy zawodnicy lekkiej atletyki.

Powodem była niska dostępność tego typu badań i ich wysoka cena. Stąd amatorzy, niezarabiający na swojej pasji często nie mieli możliwości, by przejść profesjonalne badania wydolnościowe.

Sytuacja uległa zmianie i z racji upowszechnienia się sprzętu do wykonywania tego typu pomiarów oraz powstania ośrodków w Polsce i związanym z tym spadkiem cen, testy wysiłkowe są przystępne niemal dla każdego.

Dlatego nawet sportowiec – amator ma dziś możliwość wykonać badanie wysiłkowe.


Badanie wydolnościowe ergospirometria: czy może być przydatne dla amatora?


Przecież amator może trenować bez znajomości progu beztlenowego bądź może go oszacować w przybliżeniu na podstawie wzorów.  Stąd, czy są mu potrzebne dokładnie wyznaczone strefy treningowe, przecież trenuje tylko dla zabawy?

Na to pytanie, trzeba sobie odpowiedzieć samemu. Ale równie dobrze można trenować bez planu treningowego, biegać w trampkach z bazaru i jeść co popadnie oraz nie chodzić do stomatologa, by usuwać próchnicę. Również da się, tylko czy to rozsądne?


Badanie wydolnościowe dostarczy amatorowi cenne informacje.


Badanie wydolnościowe jest narzędziem, które ma za zadanie dostarczyć nam informacji pozwalających na wykorzystanie naszego potencjału i zaplanowanie efektywnych treningów „skrojonych na naszą miarę”. Pozwala dostarczyć informacji, na jakich elementach treningowych powinniśmy się skupić, by osiągnąć swój cel.  

Jeżeli sport to Twoje hobby, jesteś zaangażowany w to, co robisz, zdecydowanie wykonaj tego typu badanie. Pozwoli Ci ono zaoszczędzić czas (którego prawdopodobnie posiadasz mało), zdrowie i umożliwi szybkie osiągnięcie swojego celu treningowego.


Jak wygląda i z czego składa się badanie wydolnościowe?


Badania wydolnościowe mogą być wykonywane stacjonarnie w pracowni badań wydolnościowych bądź w terenie za pomocą przenośnych systemów pomiarowych.

Cechą wspólną obydwu typów jest użycie urządzenia rejestrującego poziom wydychanych gazów oddechowych oraz urządzenia do rejestracji czynności serca (opaska HR bądź EKG).

Badanie stacjonarne wykonuje się w wersji uproszczonej – stosuje się wtedy tylko pasek do pomiaru tętna – HR lub w wersji rozszerzonej z EKG, czyli przyklejonymi elektrodami do ciała osoby testowanej.

Do badań terenowych wykorzystuje się przenośne systemy do analizy gazów oddechowych oraz paski HR.

Badanie wydolnościowe wykonuje się na bieżni mechanicznej oraz cykloergometrze (najczęściej) oraz na: wioślarzu, podczas pływania na basenie czy w trakcie jazdy na wózku inwalidzkim… z reguły na sprzęcie, który jest najbardziej zbliżony do dyscypliny, którą trenujemy. Pozwala to na wygenerowanie danych w warunkach najbardziej zbliżonych do tych, w których chcemy zaadoptować uzyskane informacje.


Badanie wydolnościowe CPET (ergospirometria) — protokół testu


Osobę testowaną poddaje się stopniowanemu wysiłkowi wg określonego protokołu (np. bieg na bieżni, prędkość początkowa 6 km/h, wzrost prędkości o 1 km/h co 2 min).

W przypadku biegów terenowych protokół jest często zbliżony do warunków treningowych bądź samo badanie wykonuje się np. na trasie ważnego wyścigu kolarskiego przed zawodami – celem lepszej optymalizacji strategii w trakcie wyścigu.

Test przeprowadza się do momentu:

— Ukończenia założonego protokołu

— Odmowy osoby testowanej z powodu zmęczenia

— Osiągnięcia zakładanego VO2 max

— Gdy tętno ćwiczącego osiągnie maksymalny pułap lub gdy wystąpią objawy sygnalizujące silne wyczerpanie (np. ból dławicowy, duszności, nagły spadek ciśnienia).

— W trakcie przeprowadzanego testu komputer na bieżąco analizuje przesyłane dane i łączy je, pokazując zależność pomiędzy parametrami gazowymi a hemodynamicznymi.


Jak wygląda wynik badania wydolnościowego?


Poniżej przedstawiam jak wygląda wynik badania wydolnościowego ergospirometrii sportowca poddawanego stopniowanemu wysiłkowi fizycznemu na bieżni:


Wynik testu wydolnościowego CPET

Badanie wydolnościowe ergospirometria — interpretacja badania


Jak widzimy, wynik badania wydolnościowego cechują się mnogością parametrów. Omówienie wskaźników i interpretacja badania będzie tematem następnej części artykułu.

Dlatego już dziś zapraszam Cię do śledzenia mojego bloga, aby być na bieżąco.

W części drugiej artykułu opowiem o:

—progu beztlenowym (AT)

—wentylacyjnym progu beztlenowym (VAT)

—progu mleczanowym (LT)

— strefach treningowych

—przedstawię słownik pojęć.

— opowiem o interpretacji badania wydolnościowego.

Część druga artykułu o badaniach wydolnościowych — kliknij.


Damian Ostrowski Trener Personalny Białystok